توضیحات
شیرین‌برگ یا استویا ربادیانا نام علمی : Stevia rebaudianaگیاهی از تیره کاسنیان با نهایت ارتفاع یک متر، و حداکثر عمر پنج سال با برگ‌های شیرین که بومی آمریکای جنوبی بوده تاب سرما ندارد. گیاه شیرین‌برگ، شیرین‌کننده است و جایگزین بسیاری خوبی برای شکر محسوب می‌شود چرا که کالری ای به غذا اضافه نمی‌کند. این گیاه به‌طور معمول برای بهتر کردن طعم دارو و چای استفاده می‌شود.
گیاه شیرین‌برگ بومی نواحی شمالی آمریکای جنوبی است و به‌طور وحشی در سرزمین‌های بلند مناطق مرزی بین برزیل و پاراگوئه می‌روید و در آن مناطق به گیاه «برگ عسلی» (honey leaf) معروف است. به دلیل خاصیت شیرین‌کنندگی و درمانی برگ شیرین‌برگ، این گیاه به شدت از نظر اقتصادی و علمی مورد توجه قرار دارد. ژاپن اولین کشور آسیایی بود که در سال ۱۹۷۰ از استویا به عنوان شیرین‌کننده در صنایع غذایی و دارویی استفاده کرد. پس از آن کشت استویا در چین، مالزی، سنگاپور، کره جنوبی، تایوان و تایلند گسترش یافت. این گیاه در آمریکا، کانادا و اروپا نیز رشد می‌کند.
شیرین‌برگ مناسب مناطق جنوبی ایران یا کشت گلخانه‌ای و حتی در گلدان محل آفتابگیر درون منزل است. شیرینی قند حاصل از این گیاه ۲۵۰ تا ۳۰۰ برابر دیگر گیاهان قندآور چون نیشکر و چغندر قند و میزان قند موجود در آن ۱۵۰ برابر آنهاست. در اصفهان به روش کشت بافت تکثیر شده و بسرعت وارد صنعت گزسازی گردیده‌است. این قند جایگزین مناسبی برای شیرین کننده‌های مصنوعی چون آسپارتام، سدیم ساخارین و سیکلامات بوده چون قابلیت جذب کمتری دارد به کاهش قند خون و فشار خون یاری رساند.
پاراگوئه، برزیل، چین، تایوان، کره جنوبی و مالزی از مهم‌ترین کشورهای تولیدکننده استویا هستند. خاک کم شور، بهترین خاک برای کشت استویاست. عصاره استویا در صنایع شیرینی‌سازی، پزشکی و دیگر صنایع خوراکی کاربرد دارد. برای اولین بار در ایران کارخانه تولید شیرین‌کننده استویا در اصفهان با ظرفیت تولید سالانه ۳۰۰ تن RebA-97% و TSG-95% در حال راه اندازی میباشد .
استویا به عنوان یک شیرین‌کننده بسته‌بندی و مصرف می‌شود. استویا در برخی از غذاها مانند آب نبات، نوشابه‌های پروتئینی و چای به عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌شود. در برخی از کشورها، مانند ژاپن، استویا برای چندین دهه به عنوان یک شیرین‌کننده استفاده می‌شود. در برخی از کشورها نیز شیرین‌برگ به دلیل نگرانی در مورد عوارض جانبی آن یا انواع محدودیت‌ها، بطور کامل ممنوع شده‌است. کالری گیاه شیرین‌برگ صفر است، و عصاره آن ۲۰۰ برابر شیرین تر از قند است.
شیرینی شیرین‌برگ با توجه به ترکیبات مختلف گلیکوزید، که شامل stevioside, steviolbioside, rebaudiosides AE، و dulcoside است سنجیده می‌شود. گلیکوزیدهایی که در استویا موجود هستند، توسط بدن متابولیزه نمی‌شود، در نتیجه هیچ کالری تولید نمی‌کنند. مصرف استویا صفر کالری یک راه خوب برای یک رژیم غذایی سالم است. شیرین‌برگ ممکن است برای بیماران دیابتی مفید باشد. مطالعات نشان می‌دهد که شیرین کننده‌های شیرین‌برگ هیچ کالری یا کربوهیدراتی به رژیم غذایی اضافه نمی‌کند.
بر خلاف شکر، شیرین‌برگ تأثیری بر قند خون یا واکنشی به انسولین نشان نمی‌دهد. پس به بیماران دیابتی این اجازه را می‌دهد تا بدون هیچ دغدغه‌ای از این گیاه به عنوان شیرین‌کننده و طعم‌کننده استفاده کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از گلیکوزیدهایی که در عصاره استویا وجود دارند به تولید ادرار و دفع سدیم کمک می‌کند. در دوز بالای مصرف شیرین‌برگ حتی می‌تواند به عنوان کاهش دهند فشار خون هم عمل نماید. شیرین‌برگ و دیگر شیرین کننده‌های مصنوعی توسط FDA تأیید شده‌است؛ و مصرف در حد تعادل آن هیچ خطری برای سلامتی ندارد.
مؤسسه ملی سرطان گزارش شده‌است که هیچ شواهد علمی که ادعاهای قبلی مبنی بر اینکه که شیرین کننده‌های مصنوعی ممکن است باعث سرطان شود را تأیید نمی‌کند. تا تحقیقات بیشتر، زنان باردار و شیرده باید از مصرف شیرین‌برگ، اجتناب کنند.
منبع: ویکی پدیا
پیشنهاد می شد برای نتیجه گیری هرچه بهتر در فرایند کاشت بذر، مطلب شرایط کاشت و جوانه زنی بذر را مطالعه فرمایید.
کاشت بذر استویا
نشا گیری و انتقال
۶-۵ هفته قبل از آخرین سرما در خزانه، محل مناسب و نورگیر داخل ساختمان و… اقدام به تهیه نشا با روش زیر می نماییم.
بذر استویا را به مدت ۲۴ساعت در آب ولرم می خیسانیم.
خاک استارتر ترجیحا خاک سبک و مناسب باشد، .دمای جوانه زنی ۳۰- ۲۰ درجه سانتیگراد است. بذر استویا را در سطح خاک قرار داده و سپس با لایه کمتر از نیم سانتیمتر می پوشانیم و سپس با اسپری آبیاری و روی گلدان، سینی نشا و … با پلاستیک شفاف و سوراخ دار بپوشانید تا رطوبت حفظ شود. سپس درمکانی با نور فراوان و غیر مستقیم آفتاب قرار دهید(پشت پنجره) و روزانه آبیاری نمایید. جوانه زنی بذر استویا پس از ۱۵- ۷ روز شروع می شود. پس از جوانه زنی مشما را برداشته و روزانه به میزان مناسب آبیاری نمایید با رسیدن گیاه به سایز بالای ده سانتیمتر و رفع سرما آن ها را به محل اصلی در زمان بعد از ظهر به محل اصلی با چندین ساعت نور مستقیم خورشید انتقال نمایید خاک مناسب برای این گیاهان خاک با زهکشی بالا مانند لومی و شنی است. قبل از کاشت در زمین اصلی مقداری کود دامی پوسیده(کود گاوی پوسیده) یا کمپوست و خاکبرگ و… به قسمت بالایی خاک اصلی اضافه کنید و با ۲۰ سانت بالایی خاک مخلوط نمایید.
اگر قصد کاشت بذر استویا در گلدان را دارید از خاک غنی و مناسب گلدان و گلدان حداقل سایز ۱۵*۱۵سانتیمتر استفاده کنید. آبیاری به گونه ای باشد که خاک همیشه مقدار کمی مرطوب باشد. و در محل آفتاب گیر مانند پشت پنجره قرار دهید. با بزرگ شدن گیاه و پر برگ شدن آن می توان برگ ها را چیده و استفاده نمود.
