توضیحات
آویشن یا آزربه (نام علمی: Thymes) در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. سردهای از تیره نعناعیان است. گونه موجود Thymus vulgaris
آویشن حدود ۳۵۰ گونه دارد. این سرده به اوریگانوم بسیار نزدیک است. نیاز بهآفتاب کامل و خاک های با زهکشی بالا را می پسندد.
هم خانواده است. در زبان کردی کرمانشاهی به «آویشن»، «جعتری» و در سایر مناطق کردنشین به آن «آنخ» یا «اَزوِه» یا «هه زوه» گفته میشود و در زبان ترکی به «آویشن»، «آزربه» و در زبان لری به خصوص در مناطق بختیاری به این گیاه «اوشوم» و (اِزبوئه) گفته میشود. در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن، «پلنگ مشک» میگویند و طعم دهنده اصلی غذایی به نام شامی رودباریاست. یکی از گونههای این گیاه که در مناطق کوهستانی شمال خراسان به وفور یافت میشود به زبان کرمانجی «آنخ» نام دارد.
گونههای مختلفی از آویشنیان در کوهستانهای ایران میروید. در کتب طب سنتی فارسی با نام «حاشا»، «اوشن» و «صعتر الحمیر» نام برده شدهاست. در مناطق مختلف ایران گونههای مختلف ایران گونههای مختلف با اسامی محلی متفاوتی شناخته میشود از جمله در همدان «آزربه»، در اطراف تهران «آویشن یا آویشم»، در طالقان «زروه»، در زبان کردی به آن «جعتری»، «آنوخ» یا «اَزوِه» میگویند، و در مناطق آذرینشین «ککلیک اوتی» یا «کاکله اوتی»، و در سایر مناطق «صعتر»، «زعتر»، «اوشن»، «اشمه کوهی»، «سی سنبر» و «سوسنبر» نامیده میشود.
در شهرستان اقلید با نام آویشن شیرازی (Zataria multiflora) میروید در آذربایجان غربی بخصوص مناطق کوهستانی نقده رویش قابل توجهی دارد. در زبان ترکی به آن کهلیک اوتو (کهلیک = کبک و اوت = گیاه) میگویند. برخی آن را به دلیل تشابه اسمی با کاکوتی اشتباه میکنند. در حالی که کهلیک اوتو (آویشن)، علیرغم تشابه اسمی با کاکوتی از آن متفاوت است. در همدان به آن اَزبویه و در کوخرد و همچنین فارغانات هرمزگان به آن اَوشُه درمناطق از کوه تشگرد فارغانات اوشه استکومیگویند. در چهارمحال و بختیاری به خصوص در کوهپایههای کلار و ناغان (اُورشُم) میروید. در جلگهدشتهای میانی استان بوشهر نیز میروید و در لریدشتیبو شهری به آن اُوشِوم میگویند، این گیاه در نواحی کوهستانی استان سیستان و بلوچستان هم میروید و در زبان محلی به آن «ازگند» میگویند.
کاربرد
در تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس وآویشن شیرازی بر روی باکتریهای Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa و Klebsiella pneumonia که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، مشاهده شدهاست که هر ۳ اسانس دارای اثر مهارکننده بر روی باکتریهای بیماریزا هستند اما اسانس گیاه آویشن شیرازی دارای اثر بهتری در مهار باکتریها نسبت به اسانس گیاهان دیگر داراست.
دمنوش آویشن
دمنوش آویشن اساساً ضدعفونیکننده و خلط آور است از این رو برای درمان سرفههای خشک، سرماخوردگی، سیاهسرفه و التهاب دستگاه تنفس فوقانی بسیار مؤثر است؛ همچنین در درمان پیچش روده و اسهال و اسپاسم عضلانی مؤثر است.
آویشن در طب سنتی ایران و اروپا، کاربرد دارویی دارد. آویشن دارای طبیعت گرم و خشک است و در طب سنتی برای درمان افرادی که دارای بلغم غلیظ هستند استفاده میشود. از آویشن در صنایع غذایی (پیتزا، پاستا، ماهی، پنیر، لیکور، ذرت مکزیکی و…)، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده میشود.
منبع: ویکی پدیا
پیشنهاد می شود برای نتیجه گیری هرچه بهتر در فرایند کاشت بذر آویشن، مطلب شرایط کاشت و جوانه زنی بذر را مطالعه فرمایید.
کاشت بذر آویشن
نشا گیری و انتقال
۷-۶ هفته قبل از آخرین سرما در خزانه، محل مناسب و نورگیر داخل ساختمان و… اقدام به تهیه نشا با روش زیر می نماییم.
بذرها را به مدت ۲۴ساعت در آب ولرم می خیسانیم.
خاک استارتر برای کاشت بذر آویشن ترجیحا خاک سبک و مناسب باشد. .دمای جوانه زنی بذر آویشن ۳۰- ۲۰ درجه سانتیگراد است. بذرها را در سطح خاک قرار داده و سپس با لایه کمتر از نیم سانتیمتر می پوشانیم و سپس با اسپری آبیاری و روی گلدان، سینی نشا و … با پلاستیک شفاف و سوراخ دار بپوشانید تا رطوبت حفظ شود. سپس درمکانی با نور فراوان نور آفتاب قرار دهید(پشت پنجره) و روزانه آبیاری نمایید. جوانه زنی پس از ۴- ۲ هفته شروع می شود. پس از جوانه زنی مشما را برداشته و روزانه به میزان مناسب آبیاری نمایید با رسیدن گیاه به سایز بالای ده سانتیمتر و رفع سرما آن ها را به محل اصلی در زمان بعد از ظهر به محل اصلی با چندین ساعت نور مستقیم خورشید انتقال نمایید خاک مناسب برای این گیاهان خاک با زهکشی بالا مانند لومی و شنی است. قبل از کاشت در زمین اصلی مقداری کود دامی پوسیده(کود گاوی پوسیده) یا کمپوست و خاکبرگ و… به قسمت بالایی خاک اصلی اضافه کنید و با ۲۰ سانت بالایی خاک مخلوط نمایید.
اگر قصد کاشت بذر آویشن در گلدان را دارید از خاک غنی و مناسب گلدان و گلدان حداقل سایز ۱۵*۱۵سانتیمتر استفاده کنید. آبیاری به گونه ای باشد که خاک همیشه مقدار کمی مرطوب باشد. و در محل آفتاب گیر مانند پشت پنجره قرار دهید. با بزرگ شدن گیاه و پر برگ شدن آن می توان برگ ها را چیده و استفاده نمود.